西廂記 第四本 第三折 | IV.3 Tiệc khóc |
[夫人長老上雲]今日送
張生赴京,十裏長亭, 安排下筵席。我和長老 先行,不見張生小姐來 到。[旦、末、紅同上][旦 雲]今日送張生上朝取應 ,早是離人傷感,況值 那暮秋天氣,好煩惱人 也呵!(01) 悲歡聚散一杯酒,南 北東西萬里程。 (01-b) [正宮][端正好]碧雲天 ,黃花地,西風緊。北 雁南飛。曉來誰染霜林 醉?總是離人淚。<*IV.3.01*> (02) [滾繡球]恨相見得遲 ,怨歸去得疾。柳絲長 玉驄難系,恨不倩疏林 掛住斜暉。馬兒迍迍的 行,車兒快快的隨,卻 告了相思回避,破題兒 又早別離。聽得道一聲 去也,松了金釧;遙望 見十裏長亭,減了玉肌 :此恨誰知?(03) [紅雲]姐姐今日怎麼 不打扮?[旦雲]你那知我 的心裏呵? [叨叨令]見安排著車 兒、馬兒,不由人熬熬 煎煎的氣;有甚麼心情 花兒、厴兒,打扮得嬌 嬌滴滴的媚;準備著被 兒、枕兒,則索昏昏沉 沉的睡;從今後衫兒、 袖兒,都揾幫重重疊疊 的淚。兀的不悶殺人也 麼哥!兀的不悶殺人也 麼哥!久已後書兒、信 兒,索與我淒淒惶惶的 寄。 (04) [做到][見夫人科][夫人 雲]張生和長老坐,小姐 這壁坐,紅娘將酒來。 張生,你向前來,是自 家親眷,不要回避。俺 今日將鶯鶯與你,到京 師休辱沒了俺孩兒,掙 揣一個狀元回來者。[末 雲]小生托夫人余蔭,憑 著胸中之才,視官如拾 芥耳。[潔雲]夫人主見不 差,張生不是落後的人 。[把酒了,坐][旦長籲科] [脫布衫]下西風黃葉 紛飛,染寒煙衰草萋迷 。酒席上斜簽著坐的, 蹙愁眉死臨侵地。 [小梁州]我見他閣淚 汪汪不敢垂,恐怕人知; 猛然見了把頭低,長籲 氣,推整素羅衣。 (05) [么篇]雖然久後成佳 配,奈時間怎不悲啼。 意似癡,心如醉,昨宵 今日,清減了小腰圍。 [夫人雲]小姐把盞者 ![紅遞酒,旦把盞長籲 科雲]請吃酒! [上小樓]合歡未已, 離愁相繼。想著俺前暮 私情,昨夜成親,今日 別離。我諗知這幾日相 思滋味,卻原來此別離 情更增十倍。 (06) [么篇]年少呵輕遠別 ,情薄呵易棄擲。全不 想腿兒相挨,臉兒相偎 ,手兒相攜。你與俺崔 相國做女婿,妻榮夫貴 ,但得一個並頭蓮,煞 強如狀元及第。 [夫人雲]紅娘把盞者 ![紅把酒科][旦唱] [滿庭芳]供食太急, 須臾對面,頃刻別離。 若不是酒席間子母每當 回避,有心待與他舉案 齊眉。雖然是廝守得一 時半刻,也合著俺夫妻 每共桌而食。眼底空留 意,尋思起就裏,險化 做望夫石。 (07) [紅雲]姐姐不曾吃早 飯,飲一口兒湯水。[旦 雲]紅娘,甚麼湯水咽得 下! [快活三]將來的酒共 食,白泠泠似水,多半 是相思淚。眼面前茶飯 怕不待要吃,恨塞滿愁 腸胃。蝸角虛名,蠅頭 微利,拆鴛鴦在兩下裏 。一個這壁,一個那壁 ,一遞一聲長籲氣。 (08) [夫人雲]輛起車兒, 俺先回去,小姐隨後和 紅娘來。[下][末辭潔科][潔 雲]此一行別無話兒,貧 僧準備買登科錄看,做 親的茶飯少不得貧僧的 。先生在意,鞍馬上保 重者!從今經懺無心禮 ,專聽春雷第一聲。[下][ 旦唱] [四邊靜]霎時間杯盤 狼籍,車兒投東,馬兒 向西,兩意徘徊,落日 山橫翠。知他今宵宿在 那裏?在夢也難尋覓。 (09) 張生,此一行得官 不得官,疾便回來。[末 雲]小生這一去白奪一個 狀元,正是青霄有路終 須到,金榜無名誓不歸 。[旦雲]君行別無所謂, 口占一絕,為君送行: 棄擲今何在,當時且自 親。還將舊來意,憐取 眼前人。[末雲]小姐之意 差矣,張珙更敢憐誰? 謹賡一絕,以剖寸心: 人生長遠別,孰與最關 親?不遇知音者,誰憐 長歎人? (10) [旦唱] [耍孩兒]淋漓襟袖啼 紅淚,比司馬青衫更濕 。伯勞東去燕西飛,未 登程先問歸期。雖然眼 底人千里,且盡生前酒 一杯。未飲心先醉,眼 中流血,心內成灰。 (11) [五煞]到京師服水土 ,趁程途節飲食,順時 自保揣身體。荒村雨露 宜眠早,野店風霜要起 遲!鞍馬秋風裏,最難 調護,最要扶持。 [四煞]這憂愁訴與誰 ?相思只自知,老天不 管人憔悴。淚添九曲黃 河溢,恨壓三峰華嶽低 。到晚來悶把西樓倚, 見了些夕陽古道,衰柳 長堤。 [三煞]笑吟吟一處來 ,哭啼啼獨自歸。歸家 若到羅幃裏,昨宵個繡 衾香暖留春住,今夜個 翠被生寒有夢知。留戀 你別無意,見據鞍上馬 ,閣不住淚眼愁眉。 [末雲]有甚言語囑咐 小生咱?[旦唱] [二煞]你休憂文齊福 不齊,我則怕你停妻再 娶妻。休要一春魚雁無 消息!我這裏青鸞有信 頻須寄,你卻休金榜無 各誓不歸。此一節君須 記,若見了那異鄉花草 ,再休似此處棲遲。 (12) [末雲]再誰似小姐? 小生又生此念?[旦唱] [一煞]青山隔送行, 疏林不做美,淡煙暮靄 相遮蔽。夕陽古道無人 語,禾黍秋風聽馬嘶。 我為甚麼懶上車兒內, 來時甚急,去後何遲? [紅雲]夫人去好一會 ,姐姐,咱家去![旦唱] [收尾]四圍山色中, 一鞭殘照裏。遍人間煩 惱填胸臆,量這些大小 車兒如何載得起? (13) [旦、紅下][末雲]僕童 趕早行一程兒,早尋個 宿處。淚隨流水急,愁 逐野雲飛。[下] |
Cảnh I. — Dọc đường
BÀ LỚN. — (ra) Hôm nay tiễn cậu Trương vào kinh. Hồng ơi! Mau mau giục cô cùng ra ngoài trường đình. Ta đã sai chúng nó bày sẵn tiệc rượu. Một mặt đã cho mời cậu Trương, chắc cậu ấy cũng đã thu xếp xong rồi. OANH OANH. — (cùng con Hồng ra) Hôm nay là buổi tiễn hành. Nỗi ly biệt vốn khiến người thương cảm… Huống chi lại gặp trời chiều cuối thu, xui lòng buồn tủi biết bao! (01) CẬU TRƯƠNG. — (ra) Hôm qua Bà lớn bắt tôi phải vào kinh thi Hội. Thi đậu làm quan về mới gả tiểu thư cho tôi. Biết làm thế nào? Tôi đành phải đi một chuyến vậy. Bây giờ tôi hãy ra trước trường đình, đợi tiểu tư ra, sẽ cùng nhau từ biệt! (Lên ngựa đi trước) OANH OANH. — (cùng bà lớn, con Hồng cùng lên xe) Ngâm: Vui, buồn, tan, hợp, ba tuần rượu! Nam, Bắc, Đông, Tây vốn có câu. (01-b) Hát: Bầu trời thăm thẳm xanh lơ. Đìu hiu mặt đất lơ thơ hoa vàng. Gió Tây thổi buốt can tràng, Về Nam nhạn Bắc kêu thương lạc loài! Rừng phong ai nhuộm đỏ tươi, Phải chăng nước mắt của người biệt ly? <*IV.3.01*> (02) Tơ liễu dài, dài có ích chi? Buộc sao được gót ngựa phi dặm trường? Sum vui sao khéo muộn màng? Chia lìa sao khéo vội vàng xót xa! Rừng thưa ơi, có thương ta? Vì ta mi níu lấy bóng tà lại nao! Ngựa kia chầm chậm chứ nào, Xe này liều liệu theo vào cho mau! Tương tư vừa mới qua cầu. Biệt ly lại chuốc mối sầu mênh mang. Chợt nghe một tiếng "Lên đường!" Rụng rời tay ngọc xuyến vàng rộng thênh! Xa trông mười dặm trường đình. Thờ ơ mặt ngọc da xanh mấy phần! (03) CON HỒNG. — Thưa cô! Hôm nay cô còn chưa chải lại đầu, bới lại tóc? OANH OANH. — Ồ Hồng ơi! Em có biết đâu nỗi lòng của ta! Thấy nào xe ngựa sắp bày, Lòng riêng thổn thức, vơi đầy đã ghê! Thôi nào son phấn mà chi, Công đâu trang điểm, vuốt ve bây giờ? Nhìn nào chăn gối đêm xưa, Mắt những là bải hoải vẩn vơ muốn nằm! Mặc nào khăn, nào áo ướt đầm, Lệ muôn hàng chua xót, âm thầm nhỏ sa! Nỗi buồn chết nửa lòng ta! Lòng ta chết nửa biết là ai hay? Còn nghĩ chi nào thư, nào thiếp sau này, Mong ai tháng tháng ngày ngày gửi trao! (04) Cảnh II. — Trường đình BÀ LỚN. — (cùng Oanh Oanh, con Hồng cùng tới trường đình. Cậu Trương lạy bà lớn. Oanh Oanh quay mặt đi) — Cậu Trương! Cậu lại gần đây! Người một nhà cả, bất tất phải nề hà! Con! Lại đây chào cậu! (cậu Trương và Oanh Oanh chào nhau) Cậu ngồi đây! Tôi ngồi đây! Ngồi đây con! Con Hồng đâu! Rót rượu! Cậu Trương! Cậu uống cạn chén này. Giờ tôi đã hứa gả con Oanh cho cậu, cậu vào kinh đừng để tủi cho em. Thế nào cũng cố kiếm lấy cái trạng nguyên về nhé. CẬU TRƯƠNG. — Chúng tôi tài sơ học thiển, nhưng nương nhờ phúc ấm Ông lớn, Bà lớn, thế nào cũng tranh lấy cái trạng nguyên về để kiếm cho tiểu thư lấy đạo sắc phong! (cùng ngồi) OANH OANH. — (thở dài) Lá vàng gió thổi rụng mau… Cỏ vàng khói nhuộm đẫm màu thê lương! Lả mình tựa ghế bàng hoàng, Lo buồn đã trải đau thương đã từng! Mắt ai nước mắt rưng rưng, Sợ người biết đến, ngập ngừng không dám sa! Cúi đầu lần vạt áo là, Bỗng dưng ngoảnh mặt quay ra thở dài…! (05) Mai sau dù đủ lứa no đôi, Lúc này hồ dễ gượng cười làm khuây! Chập chờn như dại như say, Mới đêm qua với hôm nay lâu gì, Mà vòng lưng gầy sút hẳn đi! Đương sum vui bỗng biệt ly ai ngờ! Nào khi gắn bó hôm xưa? Đêm qua cách mặt bây giờ chia tay! Mùi tương tư nếm đã bao ngày, Ai hay ly biệt lại đắng cay gấp mười! (06) BÀ LỚN. — Con Hồng hầu cô để cô rót rượu mời! (Oanh Oanh rót rượu, cậu Trương thở dài) OANH OANH. — (nói sẽ) Thì anh uống lấy một chén rượu trong tay em! Quyết tình dứt áo lên đường, Coi khinh ân ái, xem thường xa xăm! Nào khi đôi gối cùng nằm, Má kề bên má, tay cầm trong tay. Nghĩ như làm rể nhà này Kể sang vì vợ xưa nay thế thường. Chồng loan, vợ phượng yêu đương, Chẳng hơn bia đá bảng vàng hay sao? (lại vào ngồi thở dài) Chúng mày không có mắt chút nào, Cơm đâu đã vội dâng vào tự nhiên! Bây giờ ngồi sóng đôi bên, Rồi ra chốc nữa ai nhìn được ai! Ví không vướng mẹ cùng ngồi, Cỗ này sao chịu đôi nơi cách trùng? Giây phút ra, cũng thể vợ chồng, Còn đây còn đáng ăn chung một bàn! Tấc gang mà cách mấy quan san, Dẫu rằng hóa đá khôn hàn tấm thương! (07) BÀ LỚN. — Hồng! Rót rượu con! CON HỒNG. — (rót rượu mời cậu Trương rồi mời Oanh Oanh) Thưa cô, sớm nay cô không dùng cơm sớm, xin mời cô xơi ít thang. OANH OANH: Thức ăn dù nấu có ngon, Nếm vào như thể đất, bùn nếm qua! Nhưng đất, bùn còn có vị riêng mà, Đây thì nào thấy có ra vị nào! Cơm ăn mà nuốt trôi sao? Dạ sầu chất chứa biết bao hận lòng! Rượu đào mà thấy nhạt không, Chén mời pha lẫn muôn dòng lệ châu. Công danh vì chuyện không đâu, Lứa đôi nỡ để xa nhau một trời! Đây một người, đấy một người, Đáp nhau bằng tiếng thở dài buồn tênh. (08) Chốc đà mâm chén bỏ ghềnh, Bánh xe, vó ngựa rắp ranh lên đường... Đông, Tây cách biệt đôi phương, Nhớ nhau ngảnh lại bàng hoàng trông nhau! Trông nhau nào thấy nhau đâu, Non xanh bốn mặt đẫm màu tà dương! Ngủ đâu đêm vắng, dặm trường? Chiêm bao hồ dễ biết đường tìm nhau! (09) BÀ LỚN. — Hồng! Bảo chúng nó sắp xe! Mời cậu lên ngựa, ta cùng cô lại nhà thôi. (cùng đứng dậy, cậu Trương lạy Bà lớn) Giờ cậu đi, cũng không có chuyện gì cần dặn cậu. Chỉ xin lấy công danh làm trọng, rồi mau chóng trở về. CẬU TRƯƠNG. — Bà lớn đã dặn, chúng con xin nhớ. (cùng Oanh Oanh lạy lẫn nhau) OANH OANH. — Anh đi, đậu, không đậu, cũng liệu mà về sớm cho đấy! CẬU TRƯƠNG. — Em cứ yên tâm! Trạng nguyên không phải của nhà em thì còn của nhà ai nữa. Thôi! Tôi xin đi. OANH OANH. — Khoan đã! Anh đi em chả có gì đưa tặng. Xin đọc miệng mấy câu để tiễn anh lên đường. Rẻ rúng thôi đành phận, Van lơn nhớ buổi đầu. Xin đem lòng lúc trước, Thương lấy kẻ về sau! CẬU TRƯƠNG. — Em dạy lầm. Củng này còn dám thương ai nữa. Bài thơ ấy, một là vì tôi lúc này tấc lòng đã rối, hai là vì có nói em cũng không tin. Vậy để khi thi đậu trở về, sẽ xin họa lại. (10) OANH OANH: Vạt hồng em thấm ướt hàng châu, Áo xanh anh cũng lệ sầu chứa chan! Vì đâu nhạn lẻ, hồng tan? Chưa lên đường đã hỏi han độ về? Uống đâu mà thấy say ghê, Chén mời cạn một, người đi dặm ngàn. Khói mây mờ mịt quan san, Máu hòa giọt ngọc, tro tàn lòng xuân. (11) Vào kinh đường lối khó khăn, Độ đi chớ gắng, cơm ăn cho thường! Nào ai giúp đỡ dọc đường? Liệu mà giữ ngọc gìn vàng cho hay! Một yên, một ngựa, đêm ngày Dãi dầu trong ngọn gió tây vô tình. Nắng, mưa, điếm cỏ, nhà tranh, Ngủ xin ngủ sớm! Dậy đành dậy trưa! Kêu ai cho được bây giờ? Trên vai nặng gánh tương tư đã chồn. Trời xanh nào xét đến tấc son, Hận chồng núi thấp! Lệ tuôn sông đầy! Chiều hôm tựa mái lầu Tây, Bóng tà lối cũ, liễu gầy dặm khơi. Khi đi, giắt díu đi đôi, Khi về, lủi thủi mình tôi trở về! Về nhìn qua cửa màn the, Nỗi lòng càng nghĩ càng tê tái lòng! Xưa sao chăn ấm đắp chung? Giờ sao mộng cũng lạnh lùng vì ai? Thở than thì sự đã rồi, Một người lên ngựa, hai người rơi châu. Thương nhau nhớ lấy lời nhau, Xem hoa chốn khác chớ lâu như ở chốn này! Chẳng lo: tài cao mà phúc không dày. Chỉ lo: lòng quên vợ cũ lại say mê vợ nào! Mịt mù sông rộng trời cao, Thư đi, tờ lại, đổi trao đôi miền! Chim xanh, em không thể đắm tin, Bảng vàng, anh chớ thề chẳng có tên chẳng về! (12) CẬU TRƯƠNG. — Lời vàng ngọc của em, tôi xin ghi lòng tạc dạ. Ngày về cũng không xa mấy, em bất tất quá thương. Thôi! Tôi xin đi! Nén lòng chua xót vờ tươi mặt, Nín lệ vùng quanh phải cúi đầu! OANH OANH: Không nói can tràng đà dứt nát, Chắc gì hồn mộng có theo nhau? (cậu Trương đi, nàng thở dài) Non xanh chẳng nể nang nhau, Rừng xanh thôi cũng ra mầu khẩy trêu! Mịt mùng sương bạc khói chiều, Người đi ta biết trông theo lối nào? Lên xe mà dạ xôn xao, Về sao chậm chạp? Đi sao vội vàng? Tà tà bóng ác xuyên ngang, Nào nghe người nói, trên đường cái quan. Mông mênh đồng lúa xanh rờn, Còn nghe ngựa thét trong làn gió thu! BÀ LỚN. — Hồng đỡ cô lên xe. Trời chiều đã muộn, thôi ta về thôi! Dầu rằng chiều chuộng lòng con trẻ, Cũng phải làm nghiêm lối mẹ già! (vào) CON HỒNG. — Xe bà đi trước xa rồi! Xin mời cô về thôi! OANH OANH. — Em coi cậu đâu rồi. Bốn bề sắc núi đìu hiu. Một roi trong lớp bóng chiều sắp tan. Bao nhiêu phiền não nhân gian, Mình ta xếp lại đầy chan bên lòng, Liệu xe này mang có nổi không? (13) |
@ tác giả: Vương Thực Phủ 王實甫 @ dịch giả: Nhượng Tống @ chú thích: Đặng Thế Kiệt
Wednesday 8 February 2017
IV.3 (第四本 第三折) Tiệc khóc
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment